Mr. Tzivya Wegener-Belinfante, Stibbe N.V.
De WWZ wordt niet voor niets ook wel de ‘Flexwet’ genoemd. Een van de doelstellingen is verbetering van de rechtspositie van flexwerkers. Hoewel een deel van de flexmaatregelen in de WWZ al op 1 januari in werking trad, volgen de meest spraakmakende wijzigingen voor flexwerkers op 1 juli. Voor het eerst krijgen werknemers wier arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd niet wordt voortgezet ook recht op een ontslagvergoeding, de transitievergoeding. Daarnaast verandert de ketenregeling, waardoor nog maar gedurende twee jaar maximaal drie arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd kunnen worden gesloten. Om de keten te doorbreken, moet een tussenpoos van meer dan zes maanden in acht worden genomen. Kort gezegd, 3-3-3 wordt 3-2-6.
Deze maatregelen leiden tot verhitte discussies. Maar als het overgangsrecht van de ketenregeling ter sprake komt, verstomt het debat. Het overgangsrecht is erg technisch en ook maar tijdelijk. Die desinteresse is gevaarlijk, want hierdoor kunnen belangrijke wijzigingen over het hoofd worden gezien.
Centraal in het overgangsrecht van de ketenregeling staat de vraag hoe wordt omgegaan met bepaalde tijd contracten van vóór 1 juli 2015: vanaf wanneer blijven toen doorbroken ketens ook na 1 juli 2015 doorbroken? Van het debat over de seizoenswerkers weten we inmiddels dat het ontbreken van een dergelijke cut off date ongewenste gevolgen kan hebben. Waar een tussenpoos van vier maanden vroeger ‘veilig’ was (meer dan drie), blijkt dit ineens onvoldoende om de keten te doorbreken (niet meer dan zes). Dit kan leiden tot onverwacht hoge transitievergoedingen. Daarom is voor de transitievergoeding een cut off date geïntroduceerd: 1 juli 2012.
Deze cut off date is in maart jl. halsoverkop ingevoerd onder druk van de lobby van brancheorganisaties voor sectoren waar veel doorbroken ketens bestaan (zoals de agrarische sector). In het rumoer is in één moeite door ook het overgangsrecht van de ketenregeling gewijzigd.
Voor de ketenregeling bestond al wel een cut off date: 1 juli 2015. Daarnaast geldt een overgangsregeling voor cao’s. Als voor een arbeidsovereenkomst een cao geldt die de oude ketenregeling van 3-3-3 toepast of daarvan (onbeperkt) afwijkt, geldt de expiratiedatum van die cao als cut off date, met 1 juli 2016 als uiterste datum. Tot 1 juli 2016 mag dus nog op basis van een cao een ruimere ketenregeling worden gehanteerd dan 3-2-6.
1 juli 2016 is echter geen echte cut off date, maar meer een floodgate. Tot 1 juli 2016 houdt de sluis de nieuwe ketenregeling nog tegen, maar dan gaat de sluis open en wordt de nieuwe ketenregeling ineens van toepassing op alle arbeidsovereenkomsten die sinds 1 juli 2015 zijn aangegaan, alsof er in die periode geen cao was. Loopt er op 1 juli 2016 een tijdelijke arbeidsovereenkomst die de grens van 24 maanden overschrijdt of een vierde of vijfde (etcetera) contract, dan wordt deze op dat moment automatisch omgezet in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Alleen voor 1 juli 2016 ontstane tussenpozen van meer dan drie maanden blijven dan de keten doorbreken. Daarvoor gold: eens doorbroken, blijft doorbroken.
Bij de snelle wetswijziging voor de seizoenswerkers is toegevoegd dat niet alleen de tussenpozen van meer dan drie maanden overeind blijven, maar ook de kortere tussenpozen die op basis van een cao tot uiterlijk 1 juli 2016 gelden. Deze wetswijziging heeft het overgangsrecht voor de ketenregeling eenvoudiger gemaakt. Eens doorbroken, blijft doorbroken geldt nu voor alle situaties, of er nu een ketenregeling-caobepaling bestaat of niet.
Toch is het vreemd dat hier geen enkel debat over is geweest. De seizoenswerkers kunnen hierdoor nog een jaar langer met zeer korte tussenpozen van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd worden afgehouden. Zo staat een tussenpoos van één maand in de cao voor hoveniersbedrijven (expiratiedatum: 29 februari 2016).
Daarbij is de wetswijziging enkel toegelicht door te stellen dat hiermee het overgangsrecht van de ketenregeling in lijn gebracht wordt met het nieuwe overgangsrecht van de transitievergoeding. Dit klopt niet. De cut off date van de transitievergoeding is 1 juli 2012. De transitievergoedingsteller loopt dus al vier jaar, terwijl de tijdelijke contractenteller tot 1 juli 2016 gemakkelijk steeds weer bij 0 kan beginnen.
Zo is in een tijd dat de letter en de geest van de WWZ midden in de belangstelling staan, stilletjes de letter gewijzigd. Die stilte is onterecht, in ieder geval voor de hoveniers.
Stelling
Sinds de WAS-wijziging van de ketenregeling geldt: eens doorbroken, blijft doorbroken! Stem hier!